Woordenboek urologie

Een woord dat je niet kent? Wij leggen het uit.

A - B - C - D - E - G - H - I - J - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V

A

Acute pyelonefritis

Een ontsteking van het nierbekken.

B

Benigne prostaat hyperplasie

Synoniem: BPH
De prostaat is vergroot. Dit komt niet door kanker. Het is een goedaardige afwijking.

Blaastumor

Een tumor die in de blaas is ontstaan. Meestal is de tumor kwaadaardig. Dan is het kanker.

Brickerstoma

Synoniem: incontinent urinestoma
In de buik wordt een opening gemaakt, zodat de urine (plas)  het lichaam uit kan. Aan de opening zit een zakje waar de urine in loopt.

C

Corpus cavernosum van de penis

Synoniemen: sponslichaam, zwellichaam
Als een man opgewonden is, loopt er bloed naar dit weefsel van de penis. Hierdoor zwelt de penis op en ontstaat een erectie (stijve penis).

Cystectomie

Synoniemen: blaasresectie, blaasverwijdering
Een operatie waarbij de arts de blaas weghaalt.

Cystoscopie

Synoniem: blaasspiegeling
Kijkonderzoek van de blaas via de plasbuis.

D

Detrusor

De spierlaag van de blaas.

Diurese

Het lichaam maakt urine (plas) aan. Dit heet diurese.

E

Erectiele disfunctie

Synoniemen: erectieproblemen, impotentie
Geen erectie (stijve penis) kunnen krijgen. Of geen erectie kunnen houden.

Extraprostatische uitbreiding

De tumor in de prostaat is ook buiten de prostaat gegroeid.

G

Gleason-score

De Gleason-score geeft aan hoe agressief de prostaatkanker is. De score loopt van 2 tot 10. Hoe hoger het getal, hoe agressiever de kanker.

H

Hematurie

Synoniem: bloedplassen
Bloed bij de urine (plas).

Hunnerse laesie

Een zweer in de blaas.

Hydronefrose

Synoniemen: nierstuwing, waternier
De nier zwelt op. Dit komt vaak omdat de urine (plas) de nier niet meer uit kan, vanwege een verstopping.

I

Internationale prostaatsymptoomscore

Synoniem: IPSS
Een vragenlijst naar klachten bij het plassen.

Interstitiële cystitis

Synoniemen: blaaspijnsyndroom, chronische interstitiële cystitis, chronisch blaaspijnsyndroom
Een chronische ziekte van de blaas. Lijkt op een blaasontsteking, maar heeft een andere oorzaak.

J

JJ-stent

Synoniemen: dubbel J-katheter, JJ-katheter
Een slangetje tussen de nier en de blaas. De urine (plas) loopt via dit slangetje, in plaats van door de urineleider.

L

Lower urinary tract symptoms

Synoniem: LUTS
Problemen met de lagere urinewegen, zoals de blaas, de prostaat of de urinebuis.

M

Mictiedagboek

Synoniem: plasdagboek
Een dagboek waarmee iemand kan bijhouden hoe vaak en hoeveel die plast.

N

Nefrectomie

Synoniemen: nierverwijdering, totale resectie van nier
Een operatie waarbij de arts een nier weghaalt.

Nefrostomiekatheter

Een slangetje in de nier waardoor de urine (plas) het lichaam uit kan. Het slangetje komt via de rug of de zij het lichaam uit.

Nefro-ureterectomie

Een operatie waarbij de arts de nier en de urineleider weghaalt.

Neoblaas

Synoniem: nieuwe blaas
Een kunstmatige blaas, gemaakt van een stukje darm. Die kan de blaas vervangen als die verwijderd is.

Nierinsufficiëntie

Synoniemen: nierfalen, nierschade, renale decompensatie
De nieren werken niet goed.

Niet-spierinvasieve blaaskanker

Synoniem: oppervlakkige blaaskanker
Blaaskanker waarbij de kanker niet in de spierlaag van de blaas gegroeid is.

Nycturie

Meer dan één keer per nacht moeten plassen.

O

Overactieve blaas

Synoniem: urineverlies
Vaker moeten plassen. Soms ook ongewild urine (plas) verliezen.

P

Partiële penectomie

Een operatie waarbij de arts een deel van de penis weghaalt.

Perifere zone van prostaat

Het gebied aan de buitenkant van de prostaat.

Prostaat hypertrofie

Synoniem: prostaatvergroting
De prostaat is groter dan normaal.

Prostaatcarcinoom

Synoniem: prostaatkanker
Kanker die ontstaan is in de prostaat.

Prostatitis

Synoniem: prostaatontsteking
Een ontsteking van de prostaat.

PSA

Synoniem: prostaatspecifiek antigeen
Een stofje dat de prostaat aanmaakt. Hoe hoog de PSA-waarde is, is te meten via het bloed. Een hoge PSA-waarde komt soms door prostaatkanker.

PSMA-scan

Synoniem: PSMA PET-CT-scan
Een PET-CT-scan bij prostaatkanker waarbij de stof PSMA gebruikt wordt. Door PSMA zijn prostaatkankercellen beter te zien.

Pyelum

Synoniemen: nierbekken, pelvis renalis
Het deel van de nier waarin de urine (plas) wordt opgevangen. Daarna gaat de urine door de urineleider naar de blaas.

R

Radiatiecystitis

Een ontsteking van de blaas door bestraling.

Radicale cystectomie

Een operatie waarbij de arts de blaas weghaalt.

Robot assisted laparoscopic prostatectomy

Synoniem: RALP
Een kijkoperatie waarbij de chirurg met een robot de prostaat verwijdert.

Robot assisted radical cystectomy

Synoniem: RARC
Een operatie waarbij de chirurg met een robot de blaas verwijdert.

S

Seminoom

Teelbalkanker die is ontstaan in cellen die zaadcellen zouden worden.

Spierinvasieve blaaskanker

Blaaskanker waarbij de kanker in de spierlaag van de blaas gegroeid is.

T

Totale penectomie

Synoniem: penisamputatie
Een operatie waarbij de arts de hele penis weghaalt.

Transitiezone van prostaat

De plasbuis loopt door de prostaat. Het deel van de prostaat dat het dichtst rond de plasbuis zit, heet de transitiezone.

Transurethrale resectie

Synoniem: TUR
Het verwijderen van weefsel via de plasbuis.

TURB

Synoniem: transurethrale resectie van blaas
Het verwijderen van weefsel uit de blaas via de plasbuis.

TURP

Synoniemen: transurethrale resectie van prostaat
Het verwijderen van weefsel uit de prostaat via de plasbuis.

TURT

Synoniemen: transurethrale resectie van tumor
Het verwijderen van een tumor via de plasbuis.

U

Ureter

Synoniem: urineleider
Een buisje waardoor de urine (plas) van de nier naar de blaas loopt.

Ureterocutaneostomie

Synoniem: cutaan ureterostoma
Een operatie waarbij de arts de urineleider losmaakt van de blaas en vastmaakt aan de buik. Zo komt de urine (plas) via een opening in de buik in een zakje buiten het lichaam.

Ureterorenoscopie

Synoniemen: URS, ureteroscopie
Kijkonderzoek van de urineleider en het nierbekken.

Urethra

Synoniemen: plasbuis, urinebuis
De plasbuis. Hierdoor loopt de urine (plas) van de blaas naar buiten het lichaam.

Urethrastrictuur

Synoniemen: plasbuisvernauwing, urinebuisvernauwing
Een vernauwing van de plasbuis.

Urethrectomie

Een operatie waarbij de arts de plasbuis weghaalt.

Urinestoma

Synoniem: urostoma
In de buik wordt een opening gemaakt, zodat de urine (plas) het lichaam uit kan. De urine komt via een stukje darm in een zakje terecht dat aan de opening vastzit.

Urodynamisch onderzoek

Synoniem: UDO
Onderzoek via de plasbuis naar hoe de bekkenbodem, de blaas en de plasbuis werken.

Urogenitale evaluatie

Onderzoek van de organen die urine (plas) maken en van de geslachtsorganen.

Uroloog

Een arts met veel kennis van de organen die urine (plas) maken en van de geslachtsorganen van de man.

Urotheel

Slijmvlies aan de binnenkant van de blaas, plasbuis, urineleiders en nieren (de urinewegen).

Urotheelcarcinoom van de blaas

Blaaskanker die ontstaan is in het urotheel van de blaas. Urotheel is slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen.

Urotheelcarcinoom

Synoniemen: urotheelcelcarcinoom, urotheelceltumor
Kanker in het urotheel. Urotheel is slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen.

V

Vesicula seminalis

Synoniemen: vesiculae, vesikel, zaadblaasje, glandula seminalis
Klieren die achter/tegen de prostaat aanliggen. Deze klieren maken samen met de prostaat sperma.

Kanker.nl ontwikkelt de woordenboeken volgens een zorgvuldig proces en deelt ze graag met andere organisaties. Lees meer over onze werkwijze, samenwerkingen en mogelijke integratie op de pagina voor zorgprofessionals.