Tien veelgestelde vragen over HPV en voorstadia van baarmoederhalskanker
Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.
Naar colofonHPV kan baarmoederhalskanker en het voorstadium van baarmoederhalskanker (CIN) veroorzaken. Hier lees je de antwoorden op 10 veelgestelde vragen over HPV, Pap en CIN.
Voor andere vragen over uitslagen van je uitstrijkje (HPV, Pap) of van de colposcopie (CIN) kun je het beste contact zoeken met je huisarts of gynaecoloog.
1. Wat is HPV?
HPV (humaan papillomavirus) is een erg besmettelijk virus dat heel soms kanker kan veroorzaken.
HPV wordt overgedragen via seksueel contact zoals seks, pijpen, beffen, anale seks of ander seksueel contact. HPV wordt dan overgedragen via de vagina, penis, handen, huid en mond.
Er zijn meer dan 100 typen HPV. Veertien daarvan noemen we hoog-risico-HPV (hrHPV). Van deze typen hrHPV kun je kanker krijgen, zoals baarmoederhalskanker, anuskanker of vaginakanker. Vooral infecties met HPV 16 en 18 zorgen voor een grotere kans op baarmoederhalskanker.
Lees meer over HPV en baarmoederhalskanker.
2. Op welke typen HPV wordt getest in het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker?
Bij het bevolkingsonderzoek wordt alleen getest op HPV-typen die een hoog risico op baarmoederhalskanker geven (hrHPV). Dit zijn in totaal 14 typen. Hieronder vallen ook type 16 en 18. Deze typen zijn de belangrijkste veroorzakers van baarmoederhalskanker. Dit zijn ook de typen waartegen wordt gevaccineerd in het vaccinatieprogramma.
Daarnaast wordt getest op HPV 31, -33, -35, -39, -45, -51, -52, -56, -58, -59, -66 en -68.
Lees meer over het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.
3. Bij welke uitslag van het bevolkingsonderzoek is verder onderzoek nodig?
Heb je HPV in je uitstrijkje (HPV-positief)? Dan is de kans op baarmoederhalskanker groter. De arts kijkt dan meteen of er ook afwijkende cellen in je uitstrijkje zitten. De uitslag van het cel-onderzoek heet de Pap-uitslag.
Pap 1 betekent: er zijn geen afwijkende cellen. Verder onderzoek is nu niet nodig. Je krijgt na 12 maanden weer een uitstrijkje.
Pap 2 of hoger betekent: er zijn afwijkende cellen. Van je huisarts hoor je wat de volgende stap is: een controle-uitstrijkje na 12 maanden of een verwijzing naar een gynaecoloog.
Blijkt uit je uitstrijkje dat je geen HPV hebt (HPV-negatief)? Dan heb je bijna geen kans op baarmoederhalskanker. Er is dan geen verder onderzoek nodig.
Lees meer over de pap-uitslag in onze uitgebreide lijst met vragen en antwoorden.
4. Ik heb een HPV-infectie. Hoe groot is de kans dat ik baarmoederhalskanker krijg?
De kans dat een langdurige HPV-infectie zorgt voor baarmoederhalskanker is minder dan 1%. Wanneer je de infectie maar kort hebt gehad, is deze kans nog kleiner. Bijna iedereen heeft een keer in zijn leven een HPV-infectie, maar weinig vrouwen krijgen baarmoederhalskanker. Meestal ruimt je lichaam HPV binnen 2 jaar zelf op.
5. Ik heb in het verleden altijd goede uitstrijkjes gehad en al jaren geen seks meer. Kan ik dan alsnog een HPV-infectie hebben?
Ja, een HPV-infectie kan lange tijd slapend (latent) aanwezig zijn. De besmetting is dan al langer geleden gebeurd. Deze latente infectie kan opvlammen en actief worden. Als dat gebeurt, is de infectie wel in het bevolkingsonderzoek op te sporen. Hoe vaak dat voorkomt weten we niet precies. Eens in de zoveel tijd een uitstrijkje laten maken kan dus verstandig zijn, ook al heb je geen seks.
6. Ik heb een HPV-positief uitstrijkje. Is een HPV-vaccinatie zinvol? En maakt het dan nog uit of ik alleen HPV heb, of ook (licht) afwijkende cellen?
Of vaccinatie zinvol is, hangt af van je persoonlijke situatie. Bespreek dit met je huisarts of gynaecoloog.
Goed om te weten: Heb je een HPV-infectie? Of afwijkende cellen door een HPV-infectie? Dan zorgt vaccinatie er niet voor dat de HPV-infectie sneller verdwijnt.
Zie voor meer informatie:
7. Wat is een afwijkend uitstrijkje?
Een afwijkend uitstrijkje betekent dat de cellen in het slijmvlies van de baarmoederhals afwijken van normale cellen (Pap2 of hoger). Dit kan wijzen op een voorstadium van baarmoederhalskanker: CIN. Dit is de afkorting voor cervicale intra-epitheliale neoplasie.
8. Ik heb afwijkende cellen in mijn uitstrijkje. Welke vervolgonderzoeken krijg ik?
Als je een afwijkend uitstrijkje hebt, verwijst de huisarts je naar een gynaecoloog. Daar krijg je een colposcopie.
Bij een colposcopie maakt de gynaecoloog de baarmoederhals nat met azijnzuur of met een soort jodium. Hierdoor zijn afwijkingen goed te zien. Daarna kijkt hij of zij de hele baarmoederhals goed na.
Soms neemt de arts meteen ook een biopt van de baarmoederhals. Dat is een klein stukje weefsel uit de baarmoederhals. Het biopt wordt dan verder onderzocht in het laboratorium.
De uitslag van een biopt duurt meestal 1 tot 2 weken.
9. Ik heb een colposcopie gehad. Wat betekent de CIN-uitslag?
CIN is de afkorting van cervicale intra-epitheliale neoplasie. Dit betekent dat er in het slijmvlies van de baarmoederhals afwijkende cellen zitten. CIN is géén baarmoederhalskanker. De kans dat CIN overgaat in baarmoederhalskanker is heel klein.
Er zijn 3 uitslagen mogelijk bij CIN: CIN1, CIN2 en CIN3. Hoe hoger het getal, hoe ernstiger de afwijking.
Lees meer over CIN en de behandeling van CIN.
10. Wat is een adenocarcinoma in situ (AIS)?
Bij adenocarcinoom in situ (AIS) van de baarmoederhals wijken de binnenste cellen van de baarmoederhals af van normale cellen. Deze binnenste cellen worden cilindercellen genoemd. AIS is een voorstadium van baarmoederhalskanker.
Deze afwijkende binnenste cellen zijn op te sporen met een uitstrijkje of met een biopt.
Meer weten?
Er is ook een uitgebreide lijst met vragen en antwoorden.