Klachten door een litteken na borstkanker

Na een operatie aan je borst heb je een litteken. Dat litteken geeft soms klachten: roodheid, jeuk of pijn. Wat kun je zelf doen en wie kan helpen?

Lees op deze pagina over:

• litteken na een operatie
• genezing van een litteken
• klachten door een litteken
• wat kun je zelf doen?
• je litteken en je zelfbeeld
• behandeling van een litteken
• vergoeding en kosten littekenbehandeling

Litteken na een operatie aan je borst

Na een operatie aan je borst blijft er altijd een zichtbaar litteken over. Een litteken voelt vaak anders aan dan de rest van je huid. Dit komt doordat het lichaam littekenweefsel aanmaakt om de huid te herstellen.

Een litteken kan na een tijd samentrekken en stug worden. Soms zorgt een strak litteken ervoor dat je je arm of schouder minder goed kan bewegen. Daardoor kan je schouder stijf worden.

Genezing van een litteken

In het begin kan het litteken jeuken, rood zijn en een beetje dik. Dit is normaal.

Gemiddeld wordt het litteken na ongeveer 3 maanden minder rood, minder dik en zachter. De huid eromheen wordt soepeler en eventuele pijnscheuten worden minder.

Een litteken heeft ongeveer 1,5 tot 2 jaar tijd nodig om helemaal ‘uit te rijpen’. Daarna wordt het steeds wat minder opvallend. Maar het gaat nooit helemaal weg.

Sommige mensen hebben een aanleg om dikke en ontsierende littekens te maken. Een plastisch chirurg kan die littekens soms behandelen met injecties in het litteken of siliconenpleisters. Of een littekencorrectie doen.

Tip: vraag aan je arts of verpleegkundige wat je kunt verwachten. En ook wat je zelf kunt doen of wat een huidtherapeut kan doen voor een goede genezing en bij littekenklachten. 

Klachten door een litteken op je borst(en)

Een litteken op je borst(en) kan klachten geven:

• jeuk
• pijn
• een strak of trekkend gevoel
• een dikke of harde huid
• je arm minder goed kunnen bewegen
• een stijve schouder
• een dik rood litteken (hypertrofisch litteken)
• een dik litteken dat groter is dan de oorspronkelijke wond die je had (keloïd)
• stress of psychologische klachten door het litteken

Wat kun je zelf doen?

Je kunt zelf een aantal dingen doen om het litteken goed te laten genezen. Of om klachten zoals jeuk, pijn en roodheid te verminderen. Dit is wat je zelf kunt doen:

Het litteken vet houden 

Door het litteken vet te houden blijft het soepel en geneest het sneller. Smeer er bijvoorbeeld vaseline op. Of een hydraterende crème. 

Bescherming tegen de zon

Littekens zijn gevoelig voor zonlicht, net als je huid. Bescherm het litteken daarom goed tegen de zon. Doe dit in ieder geval de eerste 3 maanden na de operatie, liefst langer. Zo voorkom je dat het litteken donker verkleurt of verbrandt. Bescherming verkleint ook het risico op huidkanker. 

Zo bescherm je het litteken tegen de zon:

• zoek zo veel mogelijk de schaduw op, zeker tussen 11:00 en 15:00 uur
• bedek het litteken met kleding
• smeer het litteken in met zonnebrandcrème van factor 50

Littekenmassage

Met massages kun je het litteken soepeler maken. Het is wel belangrijk dat je daarbij de juiste techniek gebruikt. Anders is er een risico dat je klachten juist erger worden. Vraag advies aan een professional, bijvoorbeeld een huidtherapeut. Die kan je precies uitleggen hoe en wanneer je het litteken mag masseren.

Camouflerende make-up

Met make-up kun je het litteken minder zichtbaar maken, als je dat wilt. Een huidtherapeut kan je leren hoe je dit het beste doet. Dit wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering, maar soms wel vanuit een aanvullende verzekering. Vraag dit na bij je zorgverzekeraar.

Je litteken en je zelfbeeld

Het litteken van de operatie kan invloed hebben op je zelfbeeld. Dat is hoe je over jezelf denkt en hoe je jezelf ziet. Je bent misschien minder blij met het deel van je lichaam waar het litteken zit. Of het roept vervelende gevoelens en herinneringen op.

Bekijk de tips voor omgaan met een veranderd uiterlijk.

Behandeling van een litteken

Meestal is een littekenbehandeling niet nodig en herstelt het litteken vanzelf.

Heb je last van het litteken? Bijvoorbeeld pijn, jeuk of een strak of trekkend gevoel? Of geneest het niet mooi? Dan kunnen behandelingen vaak helpen. 

Overleg met je arts of verpleegkundig specialist of met een huidtherapeut wanneer je kunt starten met littekenbehandeling. En wat je wel én juist niet mag doen.

Heb je een verhoogd risico op een afwijkend litteken? Bespreek dan met je arts wat je zelf kunt doen. Of vraag om een doorverwijzing naar een huidtherapeut.

Er zijn verschillende soorten littekenbehandelingen. Welke behandeling je krijgt, hangt af van deze dingen:

• hoe de genezing verloopt, of is verlopen
• hoe lang je het litteken hebt
• hoe groot het litteken is
• welke klachten je hebt door je litteken

De behandelingen zorgen ervoor dat je minder last hebt van je litteken. Goed om te weten: je litteken gaat nooit helemaal weg door een behandeling.

Meestal krijg je de behandeling van een huidtherapeut. Soms van een fysiotherapeut of een plastisch chirurg. 

Mogelijke behandelingen zijn:

• pleister of gel met siliconen
• littekenmassage
• lasertherapie
• microneedling
• littekentape
• injecties met corticosteroïden (alleen door artsen)
• littekencorrectie (alleen door artsen)

Pleister of gel met siliconen

Als het litteken jeukt, rood is of pijn doet, kan de huidtherapeut je adviseren om siliconenpleisters of siliconengel te gebruiken. De wond moet dan wel minimaal 2 weken dicht zijn. En het litteken mag niet ouder zijn dan 2 jaar.

Siliconen vormen een beschermlaagje op je huid. Hierdoor houdt je huid beter vocht vast en kan je huid beter genezen. De siliconen zorgen ervoor dat het litteken sneller ‘uitrijpt’.

Siliconen zijn verkrijgbaar als pleister, gel of zalf. Ze kunnen je litteken soepeler, vlakker en zachter maken. En jeuk, pijn en roodheid verminderen. Op de verpakking staat precies uitgelegd hoe je ze kunt gebruiken en voor hoe lang. 

Krijg je siliconen op recept, dan worden ze vergoed door je zorgverzekering. 

Littekenmassage

Een huidtherapeut of fysiotherapeut kan je litteken masseren. Doel: het litteken soepeler maken en pijn verminderen. Door de massages verbetert de doorbloeding, vermindert de verkleving en/of wordt het litteken rustiger, waardoor het minder opvalt.

Vaak krijg je van de therapeut ook beweegoefeningen om het litteken soepeler te maken. En uitleg hoe je het litteken zelf kunt masseren.

Lasertherapie

Lasertherapie is een behandeling met laserlicht. Het kan helpen om littekens minder rood te maken. Lasertherapie kan ook helpen om littekens soepeler en minder strak te maken. En het kan de genezing helpen.

Lasertherapie kan bijwerkingen geven:

• Een rode huid.
• Een wat dikkere huid.
• Korstjes of blaren op je huid.
• Bruine vlekjes op je huid (pigmentvlekken). Als je een donkere huid hebt, kun je later ook donkere of lichte plekken krijgen.

Deze bijwerkingen zijn meestal tijdelijk.

Microneedling

Microneedling kan helpen om het litteken soepeler, zachter en minder zichtbaar te maken.

Tijdens de behandeling maakt de huidtherapeut kleine gaatjes in het litteken. Dat doet de therapeut met een soort pen waar fijne naaldjes uit komen. Het doel is om het natuurlijke herstel van de huid te stimuleren.

De huid kan na de behandeling tijdelijk rood en extra gevoelig zijn.  

Littekentape 

De huidtherapeut kan medische tape op of rond het litteken plakken. De tape vermindert de spanning op het litteken. Met de tape is het ook mogelijk om een lichte druk op het litteken te geven.

Littekentape kan helpen om het littekenweefsel mooier te laten genezen. Het kan ervoor zorgen dat het litteken vlakker wordt, minder klachten veroorzaakt en minder opvalt. Ook kan het helpen bij de genezing en om de roodheid te verminderen.

Ben je klaar met de behandeling? Dan leert de huidtherapeut je hoe je thuis zelf kunt tapen.

Injecties met corticosteroïden

Deze behandeling krijg je van een arts. Die prikt in het litteken. In de injectievloeistof zitten medicijnen tegen een ontsteking: corticosteroïden. Deze medicijnen verminderen pijn, roodheid en jeuk. Door de behandeling kan het litteken ook vlakker en zachter worden.

Deze medicijnen kunnen bijwerkingen geven, zoals:

• een dunnere huid
• bleker worden van de huid rond je litteken

Littekencorrectie

Als bovenstaande behandelingen niet helpen, kan je (huis)arts of verpleegkundig specialist je doorsturen naar een plastisch chirurg voor een littekencorrectie.

De plastisch chirurg snijdt je litteken weg en hecht de wond. Er ontstaat een nieuw litteken. Vaak krijg je nog een extra behandeling om het nieuwe litteken goed te laten genezen. Bijvoorbeeld met siliconen of met corticosteroïden injecties.

Vergoeding en kosten van een littekenbehandeling

Om de behandeling vergoed te krijgen heb je een verwijzing van je (huis)arts nodig. En dan hangt het af van je verzekering en het type behandeling of je het vergoed krijgt. Vraag dit vooraf aan je zorgverzekeraar.